Polska Spółka Gazownictwa rozwija inteligentną sieć gazową z dofinansowaniem UE

Polska Spółka Gazownictwa jest największym beneficjentem środków unijnych w segmencie dystrybucji gazu – w ramach perspektyw budżetowych UE na lata 2007-2013 oraz 2014-2020 dla projektów inwestycyjnych z zakresu rozbudowy i modernizacji sieci gazowych. Spółka zawarła dotychczas 48 umów o dofinansowanie inwestycji, a wsparcie z UE umożliwiło budowę i modernizację około 1 740 km gazociągów

Wobec aktualnych wyzwań stojących przed gospodarką, szczególnego znaczenia nabierają projekty realizowane ze wsparciem Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Polska Spółka Gazownictwa w ramach działania 7.1. Rozwój inteligentnych systemów magazynowania, przesyłu i dystrybucji energii, realizuje 10 umów o dofinansowanie dla projektów inwestycyjnych o zakresie wynoszącym około 500 km gazociągów dystrybucyjnych wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Całkowita wartość tych inwestycji to obecnie około 805 mln zł, a przewidziane dofinansowanie wynosi około 256 mln złotych. Realizacja tych inwestycji możliwa jest dzięki wsparciu ze środków UE. Wydatkowanie dotacji jest szczegółowo monitorowane, gwarantując tym samym przejrzystość i efektywność wykorzystania środków publicznych.

Dofinansowane inwestycje zlokalizowane są na terenie siedmiu województw, jednakże mają znaczenie strategiczne dla gazowego systemu dystrybucyjnego na terenie całego kraju. Są to bowiem inwestycje nie tylko zapewniające dostawy gazu do odbiorców końcowych czy mające na celu gazyfikację tzw. białych plam, czyli rejonów gdzie z powodów technicznych czy ekonomicznych, gaz do tej pory nie docierał. Realizowane projekty to także takie, które mają na celu udrożnienie tzw. "wąskich gardeł" w sieci dystrybucyjnej, modernizację gazociągów wyeksploatowanych czy tworzenie tzw. połączeń systemowych. Te ostatnie dają możliwość dwukierunkowego sterowania przepływem gazu w zależności od potrzeb, w szczególności w czasie zimowego wzrostu zapotrzebowania na paliwo gazowe czy w przypadku wystąpienia awarii. W ramach każdej z inwestycji przewiduje się wdrożenie szeregu funkcjonalności inteligentnej sieci gazowej. Dzięki temu możliwe będzie w szczególności wykorzystanie sieci do transportu gazów zdekarbonizowanych, czy elastyczne reagowanie na bieżące potrzeby klientów w zakresie zmian w poborze paliwa gazowego.

Spośród realizowanych w ramach POIiŚ na lata 2014-2020 inwestycji Polskiej Spółki Gazownictwa, trzy zostały już zakończone. Są to:

1. "Gazyfikacja rejonu Szczawnicy i gmin ościennych" – realizacja tej inwestycji umożliwia dostawy paliwa gazowego na obszarze miasta Szczawnica oraz gmin: Słopnice, Kamienica, Łącko, Ochotnica Dolna, Krościenko nad Dunajcem i Szczawnica w województwie małopolskim. Spowodowała wzrost liczby odbiorców oraz wolumenu dystrybuowanego gazu, a także umożliwiła realizację kolejnych inwestycji związanych z rozbudową sieci gazowej. Łącznie w ramach projektu wybudowano ponad 78 km sieci gazowej oraz dwie stacje gazowe redukcyjno-pomiarowe.
2. "Budowa gazociągu relacji Lewin Brzeski – Paczków na odcinku Hanuszów – Otmuchów" – celem projektu była przebudowa gazociągu relacji Lewin Brzeski – Paczków na Odcinku Hanuszów – Otmuchów o łącznej długości prawie 14 km wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Inwestycja przyczyniła się szczególnie do poprawy bezpieczeństwa energetycznego w woj. opolskim i stanowiła odpowiedź na występujące awarie dotychczas użytkowanego gazociągu, wybudowanego w 1977 roku.
3. "Gazyfikacja miasta Bielsk Podlaski" – w ramach tego projektu powstało ponad 25 km gazociągów oraz dwie stacje gazowe. W pierwszej fazie prac wybudowano gazociąg o długości blisko 16 km doprowadzający gaz do Bielska Podlaskiego oraz stacje gazowe, a następnie zrealizowano zadanie polegające na budowie gazociągów na terenie miasta o długości ponad 9 km.

Pozostałe siedem projektów realizowanych jest na terenie województw: świętokrzyskiego ("Budowa gazociągu relacji Sandomierz – Ostrowiec Świętokrzyski", "Budowa gazociągu relacji Lubienia – Masłów oraz gazociągu relacji Mójcza – Kielce"), podlaskiego ("Budowa sieci gazowej na terenie Aglomeracji Białostockiej"), lubuskiego ("Budowa gazociągu relacji Witnica – Gorzów Wlkp. i sieci gazowej w Kostrzynie nad Odrą"), śląskiego ("Gazyfikacja miejscowości w gminach Kłobuck, Wręczyca Wielka, Opatów i Krzepice" oraz "Przebudowa gazociągu relacji Dąbrowa Górnicza – Szopienice"), a także mazowieckiego ("Budowa sieci gazowej na terenie Aglomeracji Warszawskiej"). Zgodnie z założeniami Programu Infrastruktura i Środowisko ich realizacja zostanie zakończona w 2023 roku.

Dofinansowanie ze środków UE umożliwia wdrażanie projektów, których bez takiego wsparcia nie dałoby się zrealizować. Przyczynia się również do szeregu efektów zewnętrznych, w tym korzyści środowiskowych, ekonomicznych oraz społeczno-gospodarczych. Poprawa stanu środowiska naturalnego poprzez znaczne ograniczenie stosowania paliw stanowiących źródło niskiej emisji, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego, stworzenie lepszych warunków do prowadzenia działalności gospodarczej, w tym turystycznej oraz przede wszystkim umożliwienie ogrzewania swoich domów paliwem gazowym – to tylko niektóre z głównych efektów projektów realizowanych z udziałem dofinansowania UE. Realizacja tych inwestycji to również rozwój inteligentnej infrastruktury gazowej (tzw. smart grid).

Obecnie zagadnienie dostaw gazu i bezpieczeństwa energetycznego jest jednym z kluczowych tematów dla każdego kraju – zwłaszcza w obliczu kryzysu wywołanego napaścią Rosji na Ukrainę. Strategicznym celem spółki jest maksymalizacja dofinansowania ze środków UE na realizację projektów inwestycyjnych. Korzystanie z gazu z sieci oznacza dla odbiorców indywidualnych dostęp do paliwa tańszego pod względem finansowym, ale też bezpieczniejszego z uwagi na bezobsługowy charakter dostaw oraz ich stabilność. Dla przedsiębiorstw produkcyjnych gaz ziemny oznacza zmniejszenie kosztów co przekłada się na poprawę efektywności i wzrost pozycji na rynku. Bezpieczeństwo dostaw ułatwia zarządzanie bieżącą produkcją i eliminuje ryzyko nieoczekiwanych przestojów, które generują niepotrzebne koszty.

W październiku 2022 roku Komisja Europejska zatwierdziła program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko na lata 2021-2027 (FEnIKS), który stanowi kontynuację dwóch wcześniejszych programów Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 oraz 2014-2020. Program FEnIKS będzie źródłem finansowania kolejnych przedsięwzięć, które mają zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne. Zgodnie z założeniami programowymi, inwestycje w infrastrukturę energetyczną mają przynieść m.in. rozwój inteligentnych sieci gazowych i wzrost ich znaczenia w nowoczesnym, zielonym systemie energetycznym. Polska Spółka Gazownictwa aktywnie uczestniczy w bieżących pracach nad programem, mając na celu wykorzystanie tego mechanizmu wsparcia.

Autorzy: Karol Maciejewski i Michał Szpila - Polska Spółka Gazownictwa

Artykuł jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Pomocy Technicznej Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020